آیا اكنون آخرالزمان است؟

مقدمتا باید دانست كه اصطلاح آخرالزمان در كتاب های حدیث و تفسیر در دو معنی به كار رفته است.

نخست، همه آن قسمت از زمان كه بنابر عقیدة مسلمانان، دوران نبوت پیامبر اسلام است و از آغاز نبوت پیامبر تا وقوع قیامت را شامل می شود.

دوم، فقط آخرین بخش از دوران یاد شده كه در آن مهدی موعود ظهور می كند و تحولات عظیمی در عالم واقع می شود.

اتصاف حضرت محمد(ص) به پیامبر آخرالزمان در میان مسلمانان با این دو مطلب ارتباط دارد:

نخست اینكه پیامبر اسلام خاتم پیامبران است و شریعت وی به دلیل كامل بودن تا پایان این عالم اعتبار دارد و او پیامبر آخرین قسمت از زمان است كه به قیامت می پیوندد؛ دیگر اینكه در نخستین سده های اسلامی، حداقل تصور عده ای از مسلمانان چنین بود كه قیام قیامت نزدیك است و ظهور پیامبر اسلام در عصری واقع شده كه به قیامت متصل است.

در فرهنگ عامة مسلمانان مخصوصاً شیعه، اصطلاح آخرالزمان حكایت از عصری می كند كه مهدی موعود در آن ظهور می كند و تحولات ویژه ای در جهان رخ می دهد. در روایات مسلمانان برای این عصر مشخصات ویژه ای به نام "علائم آخرالزمان" نقل شده است.

از مجموع روایاتی كه در كتاب های حدیث، تفسیر و تاریخ دربارة عصر ظهور مهدی موعود نقل شده، دو مطلب دربارة مشخصات آخر الزمان ـ به معنی عصر مهدی موعود ـ به صورت تواتر معنوی به دست می آید:

نخست اینكه در این عصر، پیش از ظهور مهدی موعود، فساد اخلاق و بیداد و ستم همة جوامع بشری را فرا می گیرد و به صورت عام ترین پدیده در روابط انسان ها در می آید.

دیگر اینكه پس از ظهور مهدی، تحول عظیمی در جوامع واقع می شود: فساد و ستم از میان می رود و توحید و عدل و رشد كامل عقلی و عملی در سراسر زندگی انسان ها گسترش می یابد.

معروف ترین حدیث كه با عبارات گوناگون نقل شده، علامت اصلی دوران حكومت مهدی در آخرالزمان را، با گسترش عدل بر سراسر جهان یاد می كند: "خداوند جهان را كه از بیداد و تباهی آكنده شده است، به وسیله او از قسط و عدل پر می سازد".

برخی، مجموعة مشخصات و علائم آخرالزمان را كه مربوط به عصر مهدی موعود می شود و در احادیث پیشگویی شده است، چنین تفسیر كرده اند: پیروزی نهایی صلح و عدالت و آزادی، حكومت جهانی واحد، عمران تمام زمین، بلوغ بشریت به خردمندی كامل و آزادی از جبرهای طبیعی و اجتماعی، برقراری مساوات كامل میان انسان ها د ر امر ثروت، منتفی شدن كامل مفاسد اخلاقی، منتفی شدن جنگ، سازگاری انسان و طبیعت.(1)

بنابراین بر اساس معنای اول اكنون آخرالزمان است و براساس معنای دوم،زمان ما، آخرالزمان به حساب نمی آید.

پی نوشت ها:

1. دائرة المعارف بزرگ اسلامی، كاظم موسوی بجنوردی، ج 1، ص 135 ـ 134.واژه آخرالزمان.