نشانه ها و عوارض کمبود ویتامین ها در بدن

نشانه هایکمبود ویتامین هادر بدن و عوارض آن ها:

کمبود ویتامینها در گروههای مختلف نشانه ها و عوارض جدی برای سلامت بدن دارند که گاها مصرف مکمل ها برای جبران این کمبود نه تنها کافی نیست بلکه عوارض هم دارد.

متخصصان همیشه بر لزوم اهمیت دریافت مقدار کافی از ویتامین ها و مواد مغذی در رژیم روزانه غذایی تاکید می کنند، اما نکته بسیار مهمی که بسیاری از افراد جامعه توجه زیادی به آن ندارند، مصرف درست و به اندازه آنها است. اوصلا ویتامین ها چه نقشی در بدن ایفا می کنند؟ آیاریزش مونشانهکمبود ویتامینB بد بدن است یا پوسته پوسته شدن لب ها به دنبالکمبود ویتامینE اتفاق می افتد؟

اصلا کمبود ویتامین در بدن با تظاهرات بالینی همراه است یا تنها راه اینکه بفهمیم بدن مان به چه ویتامین هایی نیاز دارد، انجامآزمایش خوناست؟ برای یافتن پاسخ این پرسش ها سراغ دکتر نیاز محمدزاده هنرور،متخصص تغذیهو رژیم درمانی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران رفتیم. با ما همراه باشید تا با خواندن این گفت و گو به پاسخ این پرسش ها برسید.

ویتامین ها نقش حیاتی برای سلامت انسان ها داشته و وجود آنها در بدن برای ادامه بقا لازم و ضروری است. احتمالا می دانید ویتامین ها به دو گروه تقسیم می شوند؛ برخی محلول در آب و برخی محلول در چربی هستند. از طرفی بهترین راه دریافت این ترکیبات موثر رعایت تنوع و تعادل در برنامه غذایی و استفاده مناسب از تمام گروه هایی غذایی به ویژه میوه ها و سبزیجات است.

البتهکمبود ویتامین هادر بدن، علائم متفاوتی ایجاد می کند که گاهی بسیار خفیف و گاهی خطرناک و غیرقابل جبران است. از این رو می توان به نقش حیاتی آنها پی برد. در این میان نشانه های کمبود، با توجه به نوع هر ویتامین در نقاط خاصی از بدن ظاهر می شوند.

ویتامین آ و نشانه های کمبود آن

نشانه های کمبود ویتامین آ

مقادیر زیادی از آن را برای استفاده بدن آزاد می کند. در موارد خاص، برخی از بیماری ها مثل اختلالات جذب واسهالچرب باعث می شوند، کبد نتواند میزان کافی از این ویتامین راجذب کرده و در نتیجه فرد دچار علائمی از کمبود این ویتامین می شود. این علائم عبارت اند از اختلال در بینایی و شب کوری، اختلال باروری به ویژه در جنس مذکر، سقط خود به خودی،کم خونیو اختلال در سیستم ایمنی. به همین دلیل توصیه می شود در صورت مشاهده هریک از این علائم به متخصص مراجعه کنید تا در صورت ابتلا به کمبود شدیدویتامین Aاقدامات ضروری صورت گیرد.

علائم کمبودویتامین Dدر بدن

نشانه های کمبودویتامین d

ویتامین Dتوسط نور خورشید در بدن ساخته می شود و در مناطقی که نور خورشید کمتر به زمین می تابد، کمبود این ویتامین بیشتر مشاهده می شود و با علائمی مثلپوکی استخواندر بزرگ سالان و نرمی استخوان در کودکان در حال رشد بروز می کند. براساس آخرین تحقیقات، این ویتامین در پیشگیری از ابتلا بهافسردگیو برخی از سرطان ها موثر است. همچنین نقش ویتامین D در پیشگیری از ابتلا بهبیماری ام اسهم از دیگر نتایج این تحقیقات است.

نشانه های کمبود ویتامین e و k

اگرچه کمبود ویتامین E و K چندان شایع نیست اما عوارضی از کمبود این دو ویتامین در مواردی که این کمبود، شدید باشد، گزارش شده است. این نشانه ها عبارت اند از اختلال در انعقاد خود و شکستگی های استخوانی. درخصوص کمبود ویتامین E هم می توان به اختلالات عصبی، عضلانی و تولید مثل اشاره کرد.

ویتامین های گروه B

ویتامین های گروه B اهمیت بالایی در حفظ انرژی بدن دارند اما این ویتامین در بدن ذخیره نمی شود و تامین آن از طریق موادغذایی ضروری است. البتهویتامین B12تنها ویتامین گروه B محسوب می شود که دارای ذخایر کبدی برای تامین نیازهای بدن به مدت 5 تا 7 سال بوده و تنها در گیاه خواران مطلق، کمبود آن به چشم می خورد.

عوارض کمبود ویتامین b

ویتامین B1 یا تیامین از آن دسته ویتامین هایی است که کمبود آن در بدن با نشانه های ظاهری در پوست همراه است. این ویتامین نقش بسیار مهمی در تولید انرژی ناشی از مصرف غذاها در بدن دارد. از دیگر علائم کمبود آن می توان بهبی اشتهایی،کاهش وزنو علائم قلبی و عصبی اشاره کرد.

کمبود ویتامین B2

ترس یا حساسیت نسبت به نو (فتوفوبیا)، سوزش، خارش و اشک ریزش چشم، کاهش شفافیت بینایی و درد و سوزش لب ها و زبان از جمله مهم ترین نشانه های کمبود ویتامین B2 است. در مواقعی که شدت کموبد ویتامین بالا باشد، بروز مشکلاتی مثل ترکیلوز (شکاف و ترک خوردگی لب)، آنگولار استوماتیت (شکاف در پوست گوشه دهان و شقاق گوشه لب ها)، بثورات چرب پوستی، زبان متورم ارغوانی و افزایشرشد مویرگ های اطراف قرنیه چشم نیز دیده می شود.

وقتی کمبود ویتامین B3 دارید

وقتی این علائم را در بدن خود مشاهده کردید، امکان دارد به کمبود ویتامین B3 مبتلا شده باشید:

ضعف عضلانی،بی اشتهاییو سوء هاضمه و بثورات جلدی. این کمبود با تغییرات پوستی نیز بروز می کند به این ترتیب که نواحی از پوست که در معرض نور آفتاب هستند (دست ها، بازو، گردن و پاها) دچار ترک خوردگی، تیرگی رنگ و درماتیت پوسته ریزی کننده خواهندشد. حتی گاهی کمبود نیاسین سیستم عصبی را هم درگیر می کند که اغلب با نشانه هایی مثل گیجی و منگی، التهاب عصبی و تغییرات دستگاه گوارش به شکل تحریک پذیری و التهاب غشای مخاطی دهان و لوله گوارش همراه است.

کمبود ویتامین B6 و بروز صرع

ویتامین B6 در بدن نقش مهمی داشته و کمبود آن موجب مشکلات پوستی و عصبی در فرد می شود و زمانی که بدن فرد این ویتامین را به میزان کافی ذخیره نکرده باشد، دچار علائمی مانند ضعف،بی خوابی، نوروپاتی محیطی، کیلوز، التهاب زبان، التهاب حفره دهان و اختلال ایمنی سلولی خواهدشد. شاید تعجب کنید اما کمبود ویتامین B6 در درازمدت می تواند فرد را مبتلا بهبیماری صرعکند. البته خوشبختانه درمان با پیریدوکسین یا پیریدوکسال فسفات کمک کننده است.

اگر زود خسته می شوید

کمبود فولات یا ویتامین B9 منجر به بروزکم خونیدر بدن شده و بررسی ها نشان می دهند که عدم مصرف این عنصر حیاتی دردوران بارداریمی تواندجنینرا به نقایص سیستم عصبی مبتلا کند، زیرا در صورت بروز این کمبود هنگامبارداری، لوله عصبیجنینبه صورت کامل تشکیل نمی شود و سلامتجنینبه خطر می افتد. با این حساب توجه به مصرف کافی این ویتامین در تمام خانم ها به ویژه در سنین باروری ضروری است.

کمبودویتامین B12و خستگی زودرس

یکی از عوارض مهم عدم مصرف ویتامین B12 ایجاد عارضه کم خونی است که همین امر زمینه ساز بروز مشکلات عصبی واسترسهای مزمن را نیز فراهم می کند. بدنیست بدانید بی حالی و خستگی زودرس در افراد می تواند یکی از دلایل کمبود این ویتامین باشد.

علائم کمبودویتامین Cدر بدن

نشانه های کمبودویتامین c

اگر می خواهید کمبودویتامین Cبدن تان را رفع کنید، سراغ مصرف ترکیبات طبیعی حاوی این ویتامین بریود، زیرا کمبود این ویتامین نه تنها شما را مدام به انواعسرماخوردگیدچار می کند بلکه ممکن است به بیماری اسکوربوت هم مبتلا شوید. همچنین حذف ویتامین C از رژیم افراد سالم طی 30 روز حتی در صورت اشباع بودن ذخایر آن در بدن، علائم کمبود را تشدید می کند.

بزرگسالان مبتلا به اسکوربوت ممکن است دچار تورم و خونریزی لثه، از دست دادن دندان،خواب آلودگی، خستگی، دردهای مفاصل در پاها، تحلیل عضلانی، ضایعات پوستی و تغییرات روانی مختلف (مانند هیستری، هیپوکندری وافسردگی) شوند. از دیگر علائم کمبود ویتامین C می توان به خونریزی زیرپوستی، پیچ خوردگی شدید موها، درد مفاصل، تورم لثه،افسردگی، سندروم شوگرن (نوعی اختلال التهابی مزمن و وابسته به دستگاه ایمنی) تب،تنگی نفسو... اشاره کرد.

عوارض مصرف مکمل

باید بدانید مصرف خودسرانه ویتامین ها مانند کمبود آنها فراد را دچار عوارض خطرناکی می کنند. به طور مثال برخی افراد برای جلوگیری از ابتلا بهسرماخوردگیروزانه اقدام به مصرف ویتامین C می کنند اگرچه به گفته پزشکان مصرف بیش از حد این ویتامین خطری را متوجه فرد نمی کند و به طور معمول محدوده مصرف ویتامین C حدود 2000 میلی گرم در نظرگرفته می شود، اما افرادی که در طول یک روز بیش از این میزان ویتامین را مصرف می کنند ممکن است دچار علائمی چون استفراغ،سردرد،بی خوابیو ترش کردن شوند. حی در مواردی مصرف غیرمجاز این ویتامین فرد را مبتلا بهاسهالمی کند.

این روزها انواع و اقسام مکمل ها غذایی حاوی ویتامین های مختلف در داروخانه ها یافت می شوند که اتفاقا مشتریان زیادی هم دارند. درواقع بسیاری از خانم ها به توصیه اطرافیان شان برای رشد بهتر مو و ناخن مکمل زینک (روی) مصرف می کنند، برای پیشگیری ازپوکی استخوانمکمل کلسیم می خورند و برای رفع مشکلات ناشی از کمبود انواع ویتامین ها، سراغمولتی ویتامینمی روند.

این در حالی است که براساس پژوهش های محققان مصرف خودسرانهمکمل غذاییمثل تیغ دولبه عمل می کند و سلامت مصرف کننده ها را به خطر می اندازد. به گفته این محققان، مصرف بی رویه این مکمل ها در خانم ها باعثتغییرات هورمونی، افزایشموهای زائد، بروزجوش صورتو بدن و در آقایان باعث کاهش سطح تستسترون (هورمون جنسی مردانه) و حتیناباروریمی شود. البته این خطرات متوجهمکمل غذاییخاصی نیست و مصرف هریک از آنها بدون مشورت با پزشک دردسرساز خواهدبود.

یک باور اشتباه

یکی از مهم ترین مشکلاتی که بسیاری از خانم های ایرانی با آن مواجه اند،کمبود کلسیماست. در صورتی که خواب شبانه منظم و باکیفیتی دارید، اما در طول روز دچارخواب آلودگیمی شوید، باید به پزشک مراجعه کنید چون محققان می گویند بین سطح ویتامین D بدن وخواب آلودگیروزانه رابطه مستقیمی وجود دارد و شاید با مصرف مکمل این مشکل برطرف شود.

اگر مکمل مصرف می کنید

کم نیستند افرادی که به دلیل کمبود ویتامین و توصیه پزشک شان مکمل مصرف می کنند. اگر شما هم جزو این افراد هستید، باید بدانید یک ساعت پیش از خوردن صبحانه یا 2 ساعت پس از مصرف هریک از وعده های غذایی، بهترین زمان برای مصرف مکمل ها به ویژه مکمل آهن است. همچنین بهترین زمان برای صمرفمولتی ویتامینها صبح و هنگام خوردن اولین وعده غذایی است، زیرا ویتامین ها مواد ترکیبی هستند و بهترین زمان جذب آنها در بدن هنگامی است که با یک ماده خوراکی مصرف شوند.