موارد و عوارض مصرف ویتامین سی

موارد و مقدار مصرف:
موارد و مقدار مصرف
الف) بیماری آسکوربوت آشکار و تحت بالینی.
بزرگسالان: مقدار 250-100 میلی گرم، بر اساس شدت بیماری از راه خوراکی یا به صورت تزریق زیر جلدی، عضلانی یا وریدی، 2-1 بار در روز مصرف می شود. مقدار نگهدارنده mg/day 50 است.
کودکان: مقدار mg/day 300-100 بر اساس شدت بیماری، از راه خوراکی یا به صورت تزریق زیر جلدی، عضلانی یا وریدی مصرف می شود.مقدار نگه دارنده mg/day 35 است.
شیرخواران: مقدار mg/day 50-100 از راه خوراکی یا به صورت تزریق زیر جلدی، عضلانی یا وریدی مصرف می شود.
ب) سوختگی های وسیع، تأخیر در ترمیم شکستگی یا زخم ، ترمیم زخم بعد از اعمال جراحی، حالات مزمن بیماری یا تب شدید.
بزرگسالان: مقدار mg/day 500-200 از راه خوراکی یا به صورت تزریق زیر جلدی، عضلانی یا وریدی مصرف می شود.
کودکان: مقدار mg/day 200-100 از راه خوراکی یا به صورت تزریق زیر جلدی، عضلانی یا وریدی مصرف می شود.
پ) جهت جلوگیری از کمبود اسید آسکوربیک در بیمارانی که دچار فقر غذایی یا افزایش نیاز به اسید آسکوربیک هستند.
بزرگسالان: مقدار mg/day 60-45 از راه خوراکی یا به صورت تزریق زیر جلدی، عضلانی یا وریدی مصرف می شود.
دوران بارداری یا شیردهی: حداقل مقدار mg/day 60 از راه خوراکی یا به صورت تزریق زیر جلدی، عضلانی یا وریدی مصرف می شود.
کودکان: حداقل مقدار mg/day 40 از راه خوراکی یا به صورت تزریق زیر جلدی، عضلانی یا وریدی مصرف می شود.
نوزادان: حداقل مقدار mg/day 35 از راه خوراکی یا به صورت تزریق زیر جلدی، عضلانی یا وریدی مصرف می شود.
ت) تقویت عمل متنامین در اسیدی کردن ادرار.
بزرگسالان: مقدار g/day 12-4 در مقادیر منقسم مصرف می شود.
ث) قبل از عمل گاسترکتومی.
بزرگسالان: مقدار g/day 1 به مدت 7-4 روز مصرف می شود.
ج) داروی کمکی در درمان متهموگلوبینمی ایدیوپاتیک.
بزرگسالان: از راه خوراکی، مقدار mg/day 600-300 در مقادیر منقسم مصرف می شود.
عوارض جانبی:
ملاحظات اختصاصی
1- مقادیر زیاد اسید آسکوربیک (mg/day 1000) باید به صورت منقسم مصرف شود، زیرا بدن فقط مقدار محدودی را مصرف کرده و باقیمانده دارو از طریق ادرار دفع می شود. مقادیر زیاد این ویتامین ممکن است pH روده کوچک را افزایش دهد و جذب ویتامین B12 را مختل سازد. مقدار مصرف مجاز روزانه اسید آسکوربیک برای کودکان 45-35 میلی گرم و برای بزرگسالان 60-50 میلی گرم است.
2- قرص های جوشان در یک لیوان آب حل شده و بلافاصله مصرف شوند.
3- تزریق وریدی این ویتامین به آهستگی انجام شود.
4- مواردی که میزان متابولیسم بدن را بالا می برند (پُرکاری تیروئید، تب، عفونت، سوختگی ها و سایر آسیب دیدگی های شدید، حالات بعد از جراحی، بیماری نئوپلاستیک و اعتیاد مزمن به الکل)، احتیاج به اسید آسکوربیک را به میزان قابل ملاحظه ای افزایش می دهند.
5- گزارش شده است بیمارانی که قرص های خوراکی جلوگیری کننده از بارداری مصرف می کنند، به مکمل های اسید آسکوربیک نیاز دارند.
6- افرادی که سیگار می کشند به مقادیر بیشتر اسید آسکوربیک نیاز دارند، زیرا این ویتامین در این افراد سریع تر اکسیده شده و دفع می شود.
7- این ویتامین در بیماران مبتلا به بی کفایتی کار کلیه با احتیاط تجویز شود، زیرا اسید آسکوربیک به طور طبیعی از طریق ادرار دفع می شود.
8- افرادی که میوه جات و سبزیجات کم مصرف می کنند، ممکن است دچار کمبود اسید آسکوربیک شوند. افراد سالخورده و تهیدست، بیمارانی که محدودیت مصرف غذایی دارند، بیمارانی که به مدت طولانی تحت درمان با مایعات تزریق وریدی یا همودیالیز هستند و معتادان به الکل یا مواد مخدر، باید از نظر کمبود این ویتامین پیگیری شوند.
9- نشانه های بارز کمبود اسید آسکوربیک عبارت اند از:
تحریک پذیری، اختلالات عاطفی، ضعف عمومی، رنگ پریدگی پوست، بی اشتهایی، حساس شدن به لمس، درد مفصلی و اندام، افزایش فولیکولی ضخامت لایه شاخی پوست (به خصوص بر روی ران ها و کفل ها)، ایجاد کبودی (به سهولت)، پتشی، اسهال خونی، تأخیر در ترمیم ، شُل شدن دندان ها، حساسیت، تورم و خونریزی از لثه ها، کم خونی.
10- محلول های اسید آسکوربیک دور از نور نگه داشته شود.
تداخل دارویی:
اثر بر آزمایشهای تشخیصی
اسید آسکوربیک یک ماده احیاکننده قوی است. این ویتامین نتایج آزمون هایی را که بر اساس واکنش های اکسیداسیون- احیا انجام می گیرند، تغییر می دهد.
مقادیر زیاد اسید آسکوربیک (بیش از 500 میلی گرم) ممکن است موجب حصول نتایج منفی کاذب در آزمون سنجش گلوکز با استفاده از روش گلوکز اکسیداز یا حصول نتایج مثبت کاذب در آزمون هایی شود که با استفاده از روش احیای مس یا معرف بندیکت انجام می گیرند.
اسید آسکوربیک نباید به مدت 72-48 ساعت قبل از انجام آزمون وابسته به آمین برای جستجوی خون مخفی در مدفوع مصرف شود (ممکن است نتیجه منفی کاذب بروزکند).
بر اساس نوع معرف مورد مصرف، اسید آسکوربیک ممکن است موجب تداخل با سایر آزمون های تشخیصی نیز شود.
مکانیسم اثر:
مکانیسم اثر
اسید آسکوربیک به عنوان یک ویتامین ضروری در عمل اکسیداسیون - احیای تنفس سلولی نقش دارد. این ویتامین برای تشکیل و ابقای مواد زمینه ای داخل سلولی و کلاژن بدن ضروری است. اسید آسکوربیک در بدن به طور قابل برگشت به اسید دهیدروآسکوربیک اکسیده می شود و در متابولیسم تیروزین، تبدیل اسید فولیک به اسید فولینیک، متابولیسم کربوهیدرات، مقاومت در مقابل عفونت ها، و تنفس سلولی تأثیر می گذارد. کمبود اسید آسکوربیک موجب بیماری اسکوربوت می شود. این بیماری با تغییرات دژنراتیو مویرگ ها ، استخوان و بافت همبند مشخص می شود. مصرف مقادیر کافی از اسید آسکوربیک به طور کامل نشانه های کمبود اسید آسکوربیک را برطرف می سازد. اطلاعات موجود در مورد استفاده از اسید آسکوربیک به عنوان یک اسیدی کننده ادرار محدود است.
فارماکوکینتیک
جذب: بعد از مصرف خوراکی، اسید آسکوربیک به راحتی جذب می شود. بعد از مصرف مقادیر زیاد این ویتامین، جذب آن ممکن است محدود شود، زیرا این ویتامین توسط یک عمل فعال جذب می شود. هم چنین، جذب آن ممکن است در بیماران مبتلا به اسهال یا بیماری های گوارشی کاهش یابد. غلظت طبیعی اسید آسکوربیک در پلاسما حدود mcg/ml 20-10 است. غلظت پلاسمایی کمتر از 1.5 mcg/ml با بیماری اسکوربوت همراه است. با این وجود، غلظت لکوسیتی این ویتامین (اگرچه معمولاً اندازه گیری نمی شود) ممکن است اشباع اسید آسکوربیک در بافت ها را بهتر منعکس سازد. حدود 1.5 گرم اسید آسکوربیک در بدن ذخیره می شود. طی 5-3 ماه کمبود اسید آسکوربیک، علائم بالینی بیماری آسکوربوت ظاهر می شود.
پخش: به طور گسترده در بدن انتشار می یابد. غلظت زیادی از ویتامین در کبد، لکوسیت ها، پلاکت ها، بافت های غده ای و عدسی چشم یافت می شود. از جفت عبور می کند؛ غلظت آن در خون بند ناف معمولاً 4-2 برابر غلظت خونی مادر است. در شیر ترشح می شود.
متابولیسم: در کبد متابولیزه می شود.
دفع: به طور قابل برگشت به اسید دهیدروآسکوربیک اکسیده می شود. مقادیری از آن به ترکیبات غیر فعال متابولیزه می شود که از طریق ادرار دفع می گردد. آستانه بازجذب کلیوی دارو حدود mcg/ml 14 است. زمانی که بدن از اسید آسکوربیک اشباع می شود و غلظت خونی آن از حد آستانه بازجذب کلیوی تجاوز می کند، این ویتامین به صورت تغییر نیافته از طریق ادرار دفع می گردد. دفع کلیوی اسید آسکوربیک به طور غیر مستقیم به غلظت خونی دارو بستگی دارد. اسید آسکوربیک توسط همودیالیز نیز از بدن خارج می شود.
موارد منع مصرف و احتیاط:
تداخل دارویی
مصرف همزمان مقادیر زیاد اسید آسکوربیک (بیش از g/day 2) با داروهای اسیدی ممکن است pH ادرار را کاهش داده و موجب بازجذب داروهای اسیدی از توبول های کلیه شود. برعکس، مصرف همزمان اسید آسکوربیک با داروهای قلیایی (داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای) ممکن است موجب کاهش بازجذب و اثر درمانی داروهای قلیایی شود.
مصرف همزمان با سولفونامیدها ممکن است موجب تشکیل بلور شود.
مصرف همزمان با آهن، آن را در حالت فرّو نگه داشته و جذب آهن را در دستگاه گوارش افزایش می دهد، اما این افزایش قابل ملاحظه نیست. گاهی اوقات ترکیب 30 میلی گرم آهن با 200 میلی گرم اسید آسکوربیک توصیه می شود.
مصرف همزمان با وارفارین ممکن است اثر ضد انعقادی آن را مهار سازد.
مصرف همزمان با اتینیل استرادیول ممکن است غلظت پلاسمایی اتینیل استرادیول را افزایش دهد.
استعمال دخانیات ممکن است غلظت سرمی اسید آسکوربیک را کاهش داده و در نتیجه مقدار مصرف مورد نیاز به این ویتامین را افزایش دهد.
سالیسیلات ها برداشت اسید آسکوربیک توسط گلبول های سفید و پلاکت ها را مهار می سازد. اگرچه هیچ گونه شواهدی در مورد ابتلا به کمبود اسید آسکوربیک ناشی از سالیسیلات ها وجود ندارد، ولی بیمارانی که مقادیر زیاد سالیسیلات ها را به طور همزمان با مکمل های اسید آسکوربیک مصرف می کنند، باید از نظر بروز نشانه های کمبود اسید آسکوربیک تحت نظر باشند.
عوارض جانبی:
ملاحظات اختصاصی
1- مقادیر زیاد اسید آسکوربیک (mg/day 1000) باید به صورت منقسم مصرف شود، زیرا بدن فقط مقدار محدودی را مصرف کرده و باقیمانده دارو از طریق ادرار دفع می شود. مقادیر زیاد این ویتامین ممکن است pH روده کوچک را افزایش دهد و جذب ویتامین B12 را مختل سازد. مقدار مصرف مجاز روزانه اسید آسکوربیک برای کودکان 45-35 میلی گرم و برای بزرگسالان 60-50 میلی گرم است.
2- قرص های جوشان در یک لیوان آب حل شده و بلافاصله مصرف شوند.
3- تزریق وریدی این ویتامین به آهستگی انجام شود.
4- مواردی که میزان متابولیسم بدن را بالا می برند (پُرکاری تیروئید، تب، عفونت، سوختگی ها و سایر آسیب دیدگی های شدید، حالات بعد از جراحی، بیماری نئوپلاستیک و اعتیاد مزمن به الکل)، احتیاج به اسید آسکوربیک را به میزان قابل ملاحظه ای افزایش می دهند.
5- گزارش شده است بیمارانی که قرص های خوراکی جلوگیری کننده از بارداری مصرف می کنند، به مکمل های اسید آسکوربیک نیاز دارند.
6- افرادی که سیگار می کشند به مقادیر بیشتر اسید آسکوربیک نیاز دارند، زیرا این ویتامین در این افراد سریع تر اکسیده شده و دفع می شود.
7- این ویتامین در بیماران مبتلا به بی کفایتی کار کلیه با احتیاط تجویز شود، زیرا اسید آسکوربیک به طور طبیعی از طریق ادرار دفع می شود.
8- افرادی که میوه جات و سبزیجات کم مصرف می کنند، ممکن است دچار کمبود اسید آسکوربیک شوند. افراد سالخورده و تهیدست، بیمارانی که محدودیت مصرف غذایی دارند، بیمارانی که به مدت طولانی تحت درمان با مایعات تزریق وریدی یا همودیالیز هستند و معتادان به الکل یا مواد مخدر، باید از نظر کمبود این ویتامین پیگیری شوند.
9- نشانه های بارز کمبود اسید آسکوربیک عبارت اند از:
تحریک پذیری، اختلالات عاطفی، ضعف عمومی، رنگ پریدگی پوست، بی اشتهایی، حساس شدن به لمس، درد مفصلی و اندام، افزایش فولیکولی ضخامت لایه شاخی پوست (به خصوص بر روی ران ها و کفل ها)، ایجاد کبودی (به سهولت)، پتشی، اسهال خونی، تأخیر در ترمیم ، شُل شدن دندان ها، حساسیت، تورم و خونریزی از لثه ها، کم خونی.
10- محلول های اسید آسکوربیک دور از نور نگه داشته شود.
اطلاعات دیگر:
طبقه بندی فارماكولوژیك: مکمل.
طبقه بندی درمانی: ویتامین (محلول در آب).
طبقه بندی مصرف در بارداری: رده A (اگر بیش از مقادیر توصیه شده مصرف شود، رده C)
نکات قابل توصیه به بیمار
1- مرکبات، سبزیجات، گوجه فرنگی، فلفل سبز و سیب زمینی بهترین منابع غذایی برای اسید آسکوربیک هستند.
2- در ظروف حاوی غذا و آب میوه را محکم بپوشانید و حتی الامکان آنها را زودتر استفاده کنید.
3- در صورت ابتلا به کمبود اسید آسکوربیک، سیگار نکشید یا آن را کاهش دهید. مقدار مصرف مورد نیاز اسید آسکوربیک در افراد سیگاری بیشتر است.
4- از مصرف مقادیر زیاد اسید آسکوربیک در موارد زیر خودداری کنید:
سابقه ابتلا به سنگ کلیه، دیابت، در صورت انجام آزمون جستجوی خون مخفی در مدفوع، محدودیت مصرف سدیم، درمان با داروهای ضد انعقاد.
مصرف در كودكان: شیرخوارانی که فقط از شیر گاو تغذیه می کنند، به مکمل های اسید آسکوربیک احتیاج دارند.
مصرف در شیردهی: اسید آسکوربیک در شیر ترشح می شود و در دوران شیردهی باید با احتیاط تجویز شود.
عوارض جانبی
اعصاب مرکزی: غش یا سرگیجه (با تزریق وریدی سریع)، خستگی، سردرد، بی خوابی.
پوست: ناراحتی در محل تزریق.
دستگاه گوارش: اسهال، سوزش اپی گاستر، تهوع، استفراغ، دل پیچه.
ادراری - تناسلی: سنگ های ادراری اگزالاتی یا اوراتی.
مسمومیت و درمان
تظاهرات بالینی: مصرف مقادیر زیاد اسید آسکوربیک به صورت تزریقی، بعد از اشباع ساختن بافت ها از طریق کلیه دفع می شود و به ندرت تجمع می یابد. عوارض جانبی یا مسمومیت وخیم شایع نیست.
درمان: عوارض جانبی شدید احتیاج به قطع درمان دارد.

اشكال دارویی:
اشكال دارویی:
Injection: 100 mg/ml, 5ml
اطلاعات دیگر:
طبقه بندی فارماكولوژیك: مکمل.
طبقه بندی درمانی: ویتامین (محلول در آب).
طبقه بندی مصرف در بارداری: رده A (اگر بیش از مقادیر توصیه شده مصرف شود، رده C)
نکات قابل توصیه به بیمار
1- مرکبات، سبزیجات، گوجه فرنگی، فلفل سبز و سیب زمینی بهترین منابع غذایی برای اسید آسکوربیک هستند.
2- در ظروف حاوی غذا و آب میوه را محکم بپوشانید و حتی الامکان آنها را زودتر استفاده کنید.
3- در صورت ابتلا به کمبود اسید آسکوربیک، سیگار نکشید یا آن را کاهش دهید. مقدار مصرف مورد نیاز اسید آسکوربیک در افراد سیگاری بیشتر است.
4- از مصرف مقادیر زیاد اسید آسکوربیک در موارد زیر خودداری کنید:
سابقه ابتلا به سنگ کلیه، دیابت، در صورت انجام آزمون جستجوی خون مخفی در مدفوع، محدودیت مصرف سدیم، درمان با داروهای ضد انعقاد.
مصرف در كودكان: شیرخوارانی که فقط از شیر گاو تغذیه می کنند، به مکمل های اسید آسکوربیک احتیاج دارند.
مصرف در شیردهی: اسید آسکوربیک در شیر ترشح می شود و در دوران شیردهی باید با احتیاط تجویز شود.
عوارض جانبی
اعصاب مرکزی: غش یا سرگیجه (با تزریق وریدی سریع)، خستگی، سردرد، بی خوابی.
پوست: ناراحتی در محل تزریق.
دستگاه گوارش: اسهال، سوزش اپی گاستر، تهوع، استفراغ، دل پیچه.
ادراری - تناسلی: سنگ های ادراری اگزالاتی یا اوراتی.
مسمومیت و درمان
تظاهرات بالینی: مصرف مقادیر زیاد اسید آسکوربیک به صورت تزریقی، بعد از اشباع ساختن بافت ها از طریق کلیه دفع می شود و به ندرت تجمع می یابد. عوارض جانبی یا مسمومیت وخیم شایع نیست.
درمان: عوارض جانبی شدید احتیاج به قطع درمان دارد.

برگرفته از : دارونما